وبسایت شخصی حجت الاسلام والمسلمین محمدحسن ابوترابی فرد

حجت الاسلام و المسلمین محمد حسن ابوترابی فرد در گفت‌وگوی تفصیلی با خبرنگار پارلمانی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، ضمن بیان خاطراتی از حضرت امام (ره)، به تبیین نگاه ایشان در مورد دانشگاه و دانشجو و میزان تحقق آرمان‌های بنیانگذار جمهوری اسلامی در نظام جمهوری اسلامی پرداخت.

 

محمد حسن ابوترابی فرد ضمن تسلیت به مناسبت ایام ارتحال بنیانگذار عظیم الشان انقلاب امام خمینی (ره) گفت: از خدا مسئلت می‌کنیم که فهم صحیح راه امام بزرگوار و توفیق قدم برداشتن در این راه نورانی به نور دانش، فقه و سیاست‌ورزی برآمده از دین مداری و استقامت در راه خدای متعال را به ما عطا کند.

 

خاطرات ابوترابی فرد از امام (ره)

وی با اشاره به خاطراتی از امام خمینی (ره) اظهار کرد: جد بزرگوار ما حضرت آیت الله سید ابوتراب ابوترابی از شاگردان برجسته آیت الله نایینی و حاج سید ابوالحسن اصفهانی از دوستان نزدیک حضرت امام بودند و نخستین نامه و دستخطی که از حضرت امام باقی مانده دستخط مبارک ایشان است که در نجف اشرف مرقوم داشتند و در آن نامه اشاره می‌کنند که حاج سید ابوترابی عازم بودند و نامه را به ایشان سپردند که به ایران بیاورند. در آن نامه که اولین دستخط امام (ره) است یادی از جد بزرگوار ما شده است که حکایت از ارتباط و دوستی نزدیک این دو با یکدیگر داشت.

 

وی افزود: ابوی بزرگوار ما حاج سید عباس ابوترابی از اقدم شاگردان حضرت امام بودند و در یک بحث مهم فلسفی شاید تنها شاگرد امام بودند. ابوی بزرگوار می‌فرمودند بعد از منظومه، جزوه‌ای را می‌نویسند و امام بزرگوار آن را می‌بینند و تحسین می‌کنند و ذیل مقاله از پدر بزرگوار ما تجلیل می‌کنند. حضرت آیت الله امینی نیز اخیرا به من فرمودند امام برای 8-9 نفر از فضلای قم درس اختصاصی را در مدرسه فیضیه داشتند (فقه یا اصول) و ابوی بزرگوار از شاگردان برجسته این درس بودند.

 

 

ابوترابی فرد با بیان اینکه آشنایی وی با حضرت امام (ره) به دوران طفولیت و 8 سالگی وی برمی‌گردد ادامه داد:‌ امام برای دیدن جد بزرگوار ما حاج سید ابوتراب ابوترابی که به قم مشرف شده بودند منزل ما تشریف آوردند و من آن‌جا با چهره نورانی امام بزرگوار آشنا شدم و بعد در سال 44 در خدمت اخوی بزرگوار به نجف اشرف مشرف شدم. من همچنین در نماز جماعت حضرت امام که ظهرها در منزل آن بزرگوار و شب‌ها در مدرسه آیت‌الله بروجردی برگزار می‌شد به طور منظم شرکت می‌کردم و علاقه‌ای داشتم که موجب شده بود حتی در دوران نوجوانی در جلساتی که شب‌ها حضرت امام در منزل خودشان با برخی فضلا و علمای حوزه داشتند حضور پیدا کنم. امام بزرگوار نیز به واسطه دوستی با جد بزرگوار و محبتی که به ابوی بزرگوار ما داشتند من را مورد ملاطفت قرار می‌دادند.

 

وی اضافه کرد: بسیاری از شب‌ها بعد از آن جلسات در معیت حضرت امام (ره) به حرم حضرت امیرالمؤمنین (ع) مشرف می‌شدیم. این خاطره را باید عرض کنم که در دورانی که حضرت امام در نجف اشرف مشرف بودند در طول سالیان متمادی فقط یک شب برنامه زیارت حضرت علی (ع) تغییر کرد و آن شبی بود که حزب بعث به قدرت رسید و اعلام حکومت نظامی کرد. امام (ره) آن شب زیارت حضرت علی (ع) را به قبل از نماز مغرب و عشاء موکول کردند و قبل از اذان مغرب به حرم امیرالمؤمنین (ع) مشرف شدند و بعد برای نماز به مدرسه آیت الله بروجردی و بعد به منزل مراجعت کردند.

 

ابوترابی فرد همچنین گفت: در این دوران توفیق داشتم که علاوه بر حضور در نماز و گاهی جلساتی که شب‌ها در بیت شریف امام بود در بحث‌های اخلاقی حضرت امام نیز شرکت کنم گاهی به مناسبت آغاز ماه مبارک رمضان ایشان بحث اخلاقی داشتند و گاهی هم به مناسبت پایان سال تحصیلی درس اخلاقی را ایراد می‌فرمودند و من توفیق شرکت در آن را داشتم. علاوه بر این در سال ‌هایی که امام (ره) بحث ولایت فقیه را به مناسبت طرح مکاسب شیخ انصاری داشتند با توجه به علاقه ویژه‌ای که داشتم در این درس حضرت امام (ره) به طور کامل شرکت کردم. من در آن زمان نوجوان بودم و هنوز درس خارج فقه را شروع نکرده بودم و مراحل سطح را طی می‌کردم. اما با توجه به علاقه‌ای که داشتم بحث ولایت فقیه یا حکومت اسلامی امام (ره) را دنبال می‌کردم. در این دوران با وجود اینکه نوجوان بودم گفت‌وگو و مباحثه می‌کردم و مباحث درس ولایت فقیه امام (ره) را کاملا از آن هنگام در خاطر دارم.

 

نگاه حوزه علمیه نجف به بحث «ولایت فقیه» امام مثبت نبود

این نماینده مجلس با بیان اینکه نگاه حوزه علمیه نجف به بحث «ولایت فقیه» امام بزرگوار چندان نگاه مثبتی نبوده ادامه داد:‌ آن‌ها این بحث را مورد نقد قرار می‌دادند و معتقد بودند طرح این مباحث فایده‌ای برای ما ندارد و از مسائل مبتلابه جامعه اسلامی نیست؛ من با بعضی از آقایان بحث می‌کردم. در همان ایام در عالم رویا مشاهده کردم که بحث حضرت امام در مورد ولایت فقیه از بلندگوهای حرم مطهر حضرت علی (ع) پخش می‌شود. همان وقت به این اطمینان رسیدم که این بحث عالم‌گیر خواهد شد و با عنایت حضرت امیرالمومنین در عالم اسلام گسترده خواهد شد و فضای جامعه ما و دنیای اسلام را فراخواهد گرفت. این نکته‌ای است که امروز شاهد آن هستیم و نظام اسلامی براساس نظریه فقهی و تئوری ولایت فقیه حضرت امام (ره) اداره می‌شود و این نظریه غنی برآمده از قرآن و عترت امروز شالوده قانون اساسی جمهوری اسلامی را تشکیل داده و به عنوان یک قانون مترقی و پیشتاز در طول نزدیک چهار دهه نقش آفرین بوده است.

 

ابوترابی فرد با اشاره به خاطرات دیگری از امام (ره) تصریح کرد: یکی از این خاطرات بازگوکننده مقام بلند امام (ره) در عرصه زهد و بی اعتنایی به امور رفاهی دنیاست و خاطره‌ای دیگر بیان کننده قدرت فکری، شجاعت و فهم عمیق سیاسی امام بزرگوار است. روزی در بیرونی حضرت امام (ره) – که حیاطی حدودا 30-40 مربع بود- که امروز به لطف خدا در نجف اشرف حفظ شده و در حال بازسازی است در انتظار اذان و اقامه نماز نشسته بودم. عالم فرهیخته و فقیه و عارف وارسته آیت الله شهید حاج سید مصطفی خمینی که ان‌شاالله خداوند درجات او را عالی قرار دهد نیز منتظر نماز بودند. یکی از محترمین تهران که دو پسرشان در نجف اشرف اشتغال به تحصیل علوم دینی داشتند با حاج آقا مصطفی صحبت می‌کرد و به ایشان عرض می‌کرد که اجازه بدهید برای اندرونی خانه امام (ره) – که خانه‌ای کمتر از 100 متر مربع بود- یخچال خریداری کنم. در هوای گرم عراق و نجف اشرف که در تابستان بیش از 50 درجه بود متوجه شدم که امام (ره) در خانه خود یخچال ندارد.

 

وی ادامه داد:‌ بعد از اصرار زیاد این فرد حاج آقا مصطفی فرمود: من که علاقه دارم یخچال تهیه شود اما پدرم قبول نمی‌کند. در اندورنی امام (ره) حتی کولر آبی نبود و بعد از مدت‌ها برای خانه محقر بیرونی که مردم به آن رفت و آمد می‌کردند و ظهرها در آن نماز خوانده می‌شد فردی از پول شخصی خود کولر آبی برای آن خانه خرید و امام بالاخره اجازه داد که برای بیرونی که مردم به آن رفت و آمد می‌کنند کولر آبی تهیه شود. امام (ره) این‌طور در یک خانه کوچک و در سطح ضعیف‌ترین طبقات زندگی می‌کردند.

 

روایتی از موضع امام(ره) درباره نزاع رژیم شاه و صدام بر سر اروندرود

نایب رییس مجلس در بیان خاطره‌ای دیگر از امام (ره) به نزاع بین رژیم شاه و صدام بر سر اروندرود اشاره کرد و گفت: صدام به دنبال این بود که اروندرود را به عنوان شط العرب در اختیار داشته باشد، در این میان فضایی در عراق شکل گرفت که حتی برخی هیات‌های مذهبی در سینه‌زنی‌ها می‌گفتند شط العرب مال ماست و شاه از ما چه می‌خواهد. در آن زمان صدام هیات‌هایی را به نجف فرستاد تا با علما صحبت کند و نظر آن‌ها را بگیرد. شخصیت‌های تراز اول سیاسی عراق خدمت امام (ره) رسیدند و از امام (ره) خواستند علیه شاه در مورد اروندرود موضع بگیرند.

 

 

وی همچنین اظهار کرد: آن‌ها فکر می‌کردند امام به دلیل مخالفت با رژیم شاه با آن‌ها همراهی می‌کند اما امام مقابل آن‌ها ایستاد و فرمود در این گونه مسائل ورودی پیدا نمی‌کنم. ظاهرا زبان آن‌ها به نحوی زبان تهدید می‌شود و امام (ره) به محضی که احساس می‌کنند ادبیات آن‌ها ادبیات تهدید است به حاج آقا مصطفی می‌گوید گذرنامه من را بیاور و امام (ره) گذرنامه را جلوی این‌ها پرت می‌کند و آن‌ها موضع انفعالی می‌گیرند و با عذرخواهی خارج می‌شوند. این شجاعت و فهم سیاسی امام با وجود اینکه با رژیم شاه سر ستیز جدی داشتند قابل توجه است. ایشان در مورد این مسائل در کنار رژیم منحوس بعثی عراق نه تنها کمترین گرایش را نشان نداد بلکه با موضع قاطع مقابل گستاخی و بی ادبی آن‌ها ایستادند و برخورد کردند.

 

نایب رییس مجلس با اشاره به دوران اقامت حضرت امام (ره) در نجف اشرف خاطرنشان کرد: این دوران مبارک دورانی بود که امام (ره) در نجف اشرف سپری کردند و ضمن تبیین مبانی فقهی و مبانی روایی و قرآنی نظریه ولایت فقیه و تحکیم زیرساخت‌های فکری شکل گیری یک نظام سیاسی مبتنی بر آموزه‌های قرآن و عترت با اطلاعیه‌های خود به مناسبت‌های مختلف و سخنرانی‌ها در مورد مسائل ایران، جهان، فلسطین و تربیت شاگردان هوشمند راه را برای شکل‌گیری نظام اسلامی هموار کردند.

 

انتقال اطلاعیه‌های امام(ره) به عربستان

وی اضافه کرد: امام (ره) به مناسبت های مختلف در برابر رژیم شاه و آمریکا مواضع قاطعی را اتخاذ می‌کرد و اطلاعیه‌های سنگینی را به مناسبت جنگ شش روزه اعراب و اسرائیل و تحقیر دنیای عرب توسط صهیونیست‌ها و آمریکا در دفاع از مردم مظلوم فلسطین و محکوم‌نمودن رژیم صهیونیستی، آمریکا و حکومت‌های مزدور صادر می‌کرد و من افتخار داشتم که در خدمت اخوی بزرگوار مجموعه‌ای بزرگ از این اطلاعیه‌ها را در نیمه دوم دهه 40 و در پایان جنگ شش روزه اعراب و اسرائیل با خود به کشور عربستان بردیم و با آن‌که در معرض خطر و تهدید جدی بودیم اما به لطف خدای متعال این اطلاعیه‌ها به آن کشور منتقل شد و بین زوار منتشر شد. این اطلاعیه‌ها به زبان فارسی و برای ایرانیانی بود که به مکه مشرف شده بودند و برخی اطلاعیه‌ها نیز به زبان عربی برای دیگر حجاج بود.

 

نگاه امام (ره) به دانشگاه و دانشجو

ابوترابی فرد در بخش دیگری از این گفت‌وگو با اشاره به نگاه امام (ره) به دانشگاه و دانشجو خاطرنشان کرد: امام بزرگوار به دو نهاد علمی حوزه و دانشگاه نگاه ویژه‌ای داشتند و بر این باور بودند که کشور به دست چهره‌های عالم اداره می‌شود و باید تربیت یافتگان دو نهاد حوزه و دانشگاه از صلاحیت‌های لازم علمی، مدیریتی و اخلاقی برای اداره نظام اسلامی برخوردار باشند. از همین منظر توصیه‌های جدی برای ارتقای سطح علمی، اخلاق، بینش سیاسی و انگیزه خدمت در دو نهاد حوزه و دانشگاه را داشتند و به علما، اساتید و مدیران اجرایی کشور در این باره تاکیداتی می‌کردند.

 

نایب رییس مجلس شکل‌گیری نهاد شورای عالی انقلاب فرهنگی را با هدف ارتقا علمی و فکری نهاد دانشگاه عنوان و تصریح کرد: شکل گیری نهاد تربیت مدرس با عنایت ویژه امام (ره) نیز در همین راستا بود. توجه ویژه آن بزرگوار به جوانان، دانشجویان و نقشی که برای دانشجویان در حرکت علمی و اقتدارآفرین ملت بزرگ ایران قائل بودند در بیانات آن حضرت کاملا مشهود است.

 

ابوترابی فرد اضافه کرد: همین نگاه امام به این دو نهاد بود که ما شاهد حضور دو نهاد دانشگاه و حوزه در دوران دفاع مقدس بودیم. خیل دانشجویان در دفاع مقدس نقش مهم و تعیین کننده‌ای را ایفا کردند،‌ از جمله خیل استادان دانشگاه چه اساتید حوزه‌های پزشکی کشور که نقش مهمی را داشتند چه دانش آموختگان رشته‌های مهندسی کشور که در افزایش بنیه دفاعی نقش مهمی را ایفا کردند. بسیاری از نیازهای دوران دفاع مقدس را دانشکده فنی دانشگاه تهران که یک نهاد علمی قدرتمند بود پاسخ می‌داد و این پاسخگویی به نیازهای ما در دوران دفاع مقدس تا امروز در نهادهای علمی و دانشگاهی در دانشکده‌های فنی دانشگاه‌های مهم کشور ادامه دارد.

 

وی با بیان اینکه خرمشهر به دست توانای نیروهای تربیت دانشگاه و نیروهای صالح حوزه و جوانانی با بنیه اعتقادی آزاد شده خاطرنشان کرد: در میان شهدای این عملیات پیکرهای مقدس شهدای دانشگاه، دانشجویان و حوزه را زیارت می‌کنیم.

 

 

این نماینده مجلس با اشاره به فرمایشی از حضرت امام (ره) که دانشگاه را مبدا همه تحولات می‌دانستند گفت: امروز نگاه ویژه رهبری به نهاد دانشگاه، توسعه علمی، تولید علم، تبدیل دانش به فناوری و تبدیل دانشگاه‌ها به مرجع علمی آینده جهان در کمتر از نیم قرن پیش‌رو برآمده از همان نگاه اصولی و الهام‌بخش بنیانگذار جمهوری اسلامی است. ما باید توسعه علمی دانشگاه، توسعه اخلاقی و رشد نهادهای علمی را در کشور به طور جدی از اهداف کلیدی نظام بدانیم و همیشه بر این اصل تاکید کنیم و پای بفشاریم. خوشبختانه ریل گذاری صحیحی شکل گرفته و این حرکت باید با شتاب تداوم پیدا کند.

 

نایب رییس مجلس با بیان اینکه مدیریت کشور باید مدیریت دانش بنیان باشد ادامه داد: هیچ تصمیمی در کشور نباید اتخاذ شود مگر اینکه از پشتوانه قوی و سرشار علمی برخوردار باشد و این مهم در سایه رشد و بالندگی نهادهای علمی کشور به ویژه دو نهاد حوزه و دانشگاه در اندازه مورد انتظار تحقق خواهد یافت.

 

لزوم نهادینه شدن جایگاه علم در مدیریت کشور

ابوترابی فرد در پاسخ به این سوال که نگاه امام (ره) به حوزه دانشگاه چقدر محقق شده اظهار کرد: امروز تقریبا بدون استثنا مدیران کشور فارغ التحصیلان نهادهای علمی کشور هستند و بسیاری از آن‌ها تربیت‌یافتگان و دانش‌آموختگان کشور هستند اما هدفی که باید به سوی آن حرکت کنیم نهادینه شدن جایگاه علم در مدیریت کشور است.

 

وی ادامه داد:‌ سلوک مبتنی بر علم کار بسیار مهم و در جایگاه بسیار والایی است. فراگرفتن دانش کار مهمی است اما اتخاذ تصمیم مبتنی بر دانش و نگاه علمی و مبتنی بر نقد و تحلیل جامع کاری است که باید برای رسیدن به قله‌های آن تلاش کنیم و به یاری خدا در جایگاهی قرار بگیریم که شاهد ارتباط و پیوند نزدیک علم، دانشگاه و حوزه با همه نهادهای تصمیم‌ساز و تصمیم‌گیر در کشور باشیم؛ ارتباطی نزدیک، منطقی و تنگاتنگ و موثر. به نظرم ما با این هدف فاصله داریم بحث مهم تجاری‌سازی علم کار مهمی است و باید با عزم و اراده جدی برای رسیدن به آن تلاش کنیم.

 

زاویه گرفتن از راه امام دلیل فاصله گرفتن از اهداف نظام و اسلام

نایب رییس مجلس با اشاره به فرمایش رهبری در مورد اینکه راه امام راه ما و اندیشه امام (ره) مشعل پر فروغ فراروی ماست گفت: این یک نگاه راهبردی و استراتژیک است. رهبری بر این باور است که نقشه راه نظام باید مبتنی بر نظریه علمی و فقهی و سیاسی امام بزرگوار باشد؛ نظریه‌ای که جوشیده از متن قرآن و عترت است. امروز ما در هر حوزه‌ای که از قدرت و بالندگی برخورداریم به دلیل سلوک در این راه و التزام علمی به این منطق است و هر کجا از اهداف نظام و اهداف متعالی اسلام فاصله داریم به دلیل زاویه با منطق، روش و راه امام بزرگوار است.

 

نایب رییس مجلس خاطرنشان کرد: باید تلاش کنیم که در این راه با فهم و بینش صحیح قدم‌های بلند و استوار را برداریم و امروز منادی این حرکت و پرچمدار حرکت در راه امام بزرگوار، رهبری معظم و فرزانه انقلاب اسلامی هستند که شایسته است برای دستیابی به اهداف والای نظام اسلامی در این راه نورانی قدم برداریم و دغدغه‌های جدی رهبری نظام در تبیین ارزش‌های انقلاب اسلامی و توجه به ارزش‌های نظام اسلامی و تحقق این ارزش‌ها، اهداف والای انقلاب اسلامی و تحقق این اهداف مورد توجه قرار گیرد.

 

شکل‌گیری نظام سیاسی مبتنی بر مردم‌سالاری دینی موثرترین اقدام امام (ره) بعد از پیروزی انقلاب

وی در پاسخ به اینکه موثرترین اقدام حضرت امام (ره) بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و در دوران رهبری نظام چه بوده است گفت: به نظر من بعد از حرکت قدرتمند امام (ره) در فروپاشی نظام قدرتمند دیکتاتوری شاهنشاهی که یک نظام کهن و مورد حمایت همه قدرت‌های خارجی بود، شکل‌گیری یک نظام سیاسی مبتنی بر نظریه مردم‌سالاری دینی بود. این نظریه دقیقا برآمده از آموزه‌های قرآن و عترت است و محور و ستون فقرات این نظریه امام (ره) را دو عنصر مهم ولایت فقیه و نقش مردم در تحقق نظام اسلامی مقتدر شکل می‌دهد.

 

در نظام سیاسی مدنظر امام(ره) اسلام و مردم با هم گره خورده

ابوترابی فرد همچنین گفت: حضرت امام (ره) نظام سیاسی را در کشور سامان دادند که در این نظام سیاسی اسلام و مردم با هم کاملا گره خوردند و پیوند زده شدند و این همان آموزه‌ای است که از معارف اسلام به دست می‌آوریم. حقیقت دین مداری و حضور و مشارکت تعیین کننده مردم رمز ماندگاری و اقتدار نظام اسلامی است لذا کار بزرگ امام (ره) بعد از فروپاشی نظام دیکتاتوری شاهنشاهی بنیان نهادن یک نظام سیاسی براساس نظریه مترقی مردم سالاری دینی است که دو رکن آن جمهوریت و اسلامیت است. جمهوریت آن را مردم تعریف می‌کنند و اسلامیت آن را حضور ولی فقیه در راس هرم نظام اسلامی.

 

 

وی در پایان درباره برداشت‌های مختلف از تفکرات حضرت امام (ره) نیز خاطرنشان کرد: نگاه متفاوت به مبانی نظریه سیاسی امام بزرگوار و یا مدیریت آن حضرت موضوعی است که تقریبا چاره‌ای از آن نیست. همیشه به همه واقعیت‌ها و حوادث تاریخ نگاه‌های متفاوتی وجود داشته است ما باید تلاش کنیم بدون پیش‌داوری و با استفاده از اصول و مبانی که حضرت امام (ره) در بیانات خود و در مباحث علمی خود و سلوک علمی و اخلاقی به آن پرداخته‌اند به اصول و ارکان کلیدی نظریه امام (ره) راه پیدا کنیم و با فهم درست آن راه در آن قدم برداریم. اگر اراده جدی بر فهم صحیح راه باشد قطعا به مقدار فراوان آثار آن بزرگوار در اختیار هست و شاگردان آن بزرگوار برای فهم صحیح راه ایشان در دسترس هستند.

 

گفت‌وگو از خبرنگار پارلمانی ایسنا: الهه حمیدی کیا