وبسایت شخصی حجت الاسلام والمسلمین محمدحسن ابوترابی فرد

حجت الاسلام ابوترابی با رد ضعف نظارتی مجلس هفتم، اینکه چالش‌های رقم خورده میان دولت دهم و مجلس‌های هشتم و نهم را ثمره مماشات مجلس هفتم تلقی کرد، ناپذیرفته خواند و رابطه مجلس هفتم با دولت نهم را مبتنی بر «تعامل» دانست؛ واژه‌ای که بار‌ها در دیگر مباحث مطروحه در گفت‌و‌گوی نایب رئیس مجلس شورای اسلامی با تابناک بر آن تأکید شد.

 

به گزارش «تابناک»، کارکرد مجلس شورای اسلامی در هر دوره با نقدهایی همراه بود اما در خصوص دوره هفتم این نقد‌ها جدی‌تر است و برخی چنین ‌می‌‌پندارند که همراهی بیش از اندازه مجلس هفتم با دولت نهم، منجر به چالش میان دولت نهم و دهم با مجلس هشتم و نهم شد، چرا که تصور می‌شد مجلس با ترکیب جدید همچنان در حدود مجلس هفتم همراهی و مدارا کند. 

 

حجت الاسلام و المسلمین ابوترابی که هم در دوره هشتم و هم در ادوار بعدی نایب رئیسی مجلس را بر عهده داشته، اما این نگاه را نمی‌پذیرد و آنچه را در مجلس هفتم رخ داده، تعامل میان قوا می‌خواند.

 

 

 

وی که به عنوان یکی از کاندیداهای ریاست جمهوری اعلام آمادگی کرده برای حضور در این عرضه بسیار مصمم می‌رسید، هرچند گفت‌و‌گویی تابناک تمام و کمال نبود و ابوترابی در میانه گفت‌و‌گو راهی صحن علنی شد تا ریاست جلسه را برعهده بگیرد و تنها فرصت طرح برخی موضوعات و دغدغه‌ها فراهم گشت. نایب رئیس مجلس شورای اسلامی با آرامش به پرسش‌ها پاسخ می‌داد و البته موضوعات چالشی را نیز با چرخش کلام به سمت و سوی کم تنش هدایت می‌کرد. 

 

گفت‌وگوی حجت الاسلام ابوترابی با «تابناک» را در ادامه می‌توانید بخوانید.

* به نظر برخی کارشناسان، دلیل عمده قانون گریزی‌­های آقای احمدی نژاد مماشات بیش از حد مجلس هفتم است و شما نایب رئیس آن مجلس بودید. نظر شما در این باره چیست؟

 

اصولاً در اداره کشور نیازمند تعامل حداکثری قوا با یکدیگر هستیم. بنده شخصاً اعتقاد دارم در صورتی این تعامل می‌تواند در جایگاه خود بالا‌ترین نقشی را داشته باشد که هر یک از قوا برای قوه دیگر وزن بیشتری قائل شوند و برای آن منزلت بالاتری لحاظ کنند تا زمینه هم‌افزایی قوا با یکدیگر فراهم شود؛ بنابراین همگرایی و تعامل و هم‌افزایی کامل تمام ظرفیت قوا با یکدیگر است و از همین منظر رهبر انقلاب بار‌ها در توصیه‌های خود تأکید داشته‌اند اگر در یک تعامل چندجانبه هر یک از افراد بر مواضع خود پافشاری کنند، این تعامل شکل نخواهد گرفت. باید در راستای رسیدن به یک اصل اهم، بستر این تعامل و ارتباط را فراهم آورد. در مجلس هفتم نیز تا جایی که به حوزه اختیارات بنده برمی‌گشته است، بر همین چهارچوب عمل کردیم و بر گفت‌وگو با دولت نیز همیشه تأکید داشته‌ام و بر رعایت قانون تا با توجه به این اصل کلیدی، زمینه افزایشی تعامل قوا را فراهم کنم. 

 

* آیا دلیل قانون گریزی‌های دولت مماشات بیش از حد رئیس وقت مجلس نبود؟ 

 

گمان نمی‌کنم این تحلیل نزدیک به صواب باشد. هیأت رئیسه مجلس و ریاست مجلس برای افزایش سطح تعامل از همه ظرفیت استفاده می‌‌کردند و مجلس ـ نه در دوره هفتم و نه در مجلس هشتم و نهم ـ درصدد ایجاد چالش با دولت نبوده ‌و اهتمامش بر این بوده که در چهارچوب قانون بستر حرکت دولت را برای پیشرفت کشور هموار کند و ریل‌گذاری او به گونه‌ای باشد که در چارچوب مصالح ملی حرکت شود. امیدوارم که همیشه در این راه حرکت کنیم. 

 

 

* شیوه برخورد مجلس باعث شد که دولت کار را به جایی رساند که در مجلس هشتم در طرح سؤال از رئیس جمهور مجلس را به استهزا بگیرد.

 

اقدامات مجلس (هفتم) باعث این موضوع نشد. هر کس پاسخگوی رفتار خودش است؛ ما باید به وظیفه شرعی و قانونی خود عمل کنیم. نباید چهارچوب قانون را به این دلیل که شاید دیگری خطا کند، زیر پا بگذاریم. مانند این است که بگوییم مشی حضرت امیر موجب شد که در رویارویی با یک جریانی به آن پیروزی مطلوب دست پیدا نکند؛ اما حضرت امیر باید روی اصول حرکت می‌کرد. همه ما باید روی اصول حرکت کنیم و دولت هم باید اینگونه رفتار کند. 

 

نظام چهارچوب‌های خود را دارد و در این چهارچوب امیدواریم امروز و آینده با تعامل حداکثری در چهارچوب قانون و گفتمان مبتنی بر علم و اخلاق حرکت کنیم.

* دولت با مجلس نهم چالش‌های شدیدی پیدا کرد؛ از جمله اینکه مجلس حدود بیست عدد از مصوبات دولت را غیر قانونی اعلام کرد، اما دولت بی‌اعتنایی می‌کند و اهمیتی نمی‌دهد، ولی مردم انتظار داشتند که مجلس برخورد محکم‌تری در برابر قانون شکنی دولت داشته باشد.

 

ما باید در چهارچوب قانون عمل کنیم. قانون ‌‌شفاف آورده که مصوبات دولت باید در چهارچوب قوانین مصوب کشور باشد و ریاست مجلس نیز مکلف است که مصوبات را با قوانین تطبیق دهد و اگر مصوبه‌ای با مصوبه مجلس شورای اسلامی مطابقت نداشت، آن را اعلام کند و در چهارچوب وظیفه نظارتی مجلس برای پیشیرد امور کشور و حرکت بر مدار قانون استفاده کند. کوشش بر این است که از این ظرفیت‌ها استفاده شود و راه را برای برون‌رفت از مشکلات و تنگنا‌ها هموار کند.

 

* ضمانت اجرای این مصوبات چیست؟

 

قانون تدبر آن را اندیشده است. ما قانون را تصویب می‌کنیم و دولت و همه دستگاه‌ها و نهاد‌ها باید بر اساس قانون عمل کنند. دستگاه‌های نظارتی مانند دیوان محاسبات و سازمان بازرسی و سایر نهادهای نظارتی نیز باید به وظیفه نظارتی خود عمل کنند.

 

* شما برای انتخابات ریاست جمهوری اعلام کاندیداتوری کرده‌اید. یکی از مشکلاتی که در دولت نهم و دهم ایجاد شده، این است که در این دولت ها قانون ارزش و جایگاهی ندارد و در کنار بی‌ارزش شدن قانون، بی ارزش شدن برنامه ریزی و بی برنامگی نقطه ضعفی برای افراد شده است. هر کس در هر جایی که کم می‌آورد، از اصطلاح هیأتی حرکت کردن استفاده می کند. در حالی که حضرت امام و رهبر انقلاب تاکید داشته و دارند که حرکت باید در چارچوب قانون و برنامه باشد. به همین خاطر نیز پس از جنگ برنامه های کوتاه مدت و بلند مدت به اجرا در آمد.  در دولتی که مد نظر شماست، جایگاه قانون و برنامه و علم و نخبگان تا چه حدی اهمیت دارد؟

 

بنده بر اساس قواعد و اصول مدیریت و با الهام از آموزه‌های دینی مبتنی بر فطرت انسان و تجارب حکمرانی خوب بر این اعتقاد هستم که لازم است چند اصل کلیدی را به عوان تابلو و پرچم دولت یازدهم فرا روی دستگاه‌های اجرایی قرار داد و با قاطعیت تمام و بدون کمترین چشم‌پوشی در برابر قضاوت عمومی حرکت کرد. 

 

نخستین اصل که شاید بتوان به عنوان اصل محوری و کلیدی تبیین کرد، اصل علم و معرفت است. قران کریم می‌فرماید: «در مسیری که علم نمی‌نمایاند هرگز قدم نگذار و در مسیری که علم فرا روی تو قرار داده است حرکت کن.» این علم تمام حوزه‌های حیات را در بر می‌گیرد. ما در حوزه اعتقادی باید بر اساس علم حرکت کنیم. اعتقاد به توحید، نبوت، امامت، ولایت فقیه و مدیریت نظام سیاسی در دوران غیبت امام زمان (عج) توسط فقیه عادل، مدیر و مدبر و شجاع و وارسته، از تعلقات دنیوی بر یک مبنای مستحکم علمی و معرفتی استقرار می‌یابد. 

 

در حوزه اخلاق و در تصمیم و رفتار چه در حوزه زندگی فردی و چه در حوزه حیات خانوادگی، و از آن دو مهم‌تر در حوزه حات سیاسی و مدیریتی خرد و کلان کشور، باید بر اساس علم و معرفت گام بر داریم وگرنه در پیشگاه خدا نمی‌توانیم پاسخگو باشیم. و راه رسیدن به علم و دانش احترام به خرد جمعی است. رسیدن به علم ثمره اعتقاد به مشورت با صاحب نظران و صاحبان فکر و اندیشه است. من مجلس شورای اسلامی را نماد خرد جمعی ملت ایران می‌دانم و بر این اعتقاد هستم که دولت باید بالا‌ترین تعامل را با مجلس داشته باشد و مجلس را به عنوان یک بازوی مشورتی قدرتمند خود به کار گیرد. و به نگاه مشورتی مجلس کاملا احترام بگذارد. 

 

باید از نخبگان علمی و دانشگاهی به ویژه چهره‌های عالمی که سال‌ها در بدنه اجرایی کشور حضور داشته‌اند و از نزدیک با ظرفیت‌های نظام و با نقاط ضعف و قدرت آن آشنا هستند و تهدید‌ها و فرصت‌های آن را می‌شناسند، صادقانه کمک گرف؛. به گونه‌ای که نگاه جامعه علمی و دانشگاهی و صاحبان فکر و نگاه مجلس شورای اسلامی بر انجام این مهم توسط دستگاه‌های اجرایی باشد و همه این‌ها سطح اعتماد را ارتقا می‌بخشد. 

 

بنده با تأکید رهبر انقلاب، در حلقه سه نفره‌ای که قانون پنجم را مورد بررسی قرار داد، حضور داشتم و نگاهم بر این بود که از صاحبان فکر و اندیشه و کسانی که نقد جدی به برنامه داشتند و خارج از بدنه دولت، با دانش و تجربه نقطه نظرات خود را اظهار می‌داشتند، دعوت کردم و بعد هم در کمیسیون تلفیق از دولت و معاون وقت برنامه‌ریزی رئیس جمهور خواستم کار‌شناسان معاونت برنامه‌ریزی اسناد پشتیبان برنامه پنجم را ارائه کنند و در مقابل صاحبنظران از مبانی برنامه دفاع کنند. 

 

لذا برنامه پنجم را در سطح قابل قبولی از استحکام می‌‌دانم که در مجلس شورای اسلامی مورد بررسی و تصویب نهایی قرار گرفت. باید برنامه محور بود و از اقدامات مقطعی به شدت پرهیز کرد و با نگاه به برنامه برای رسیدن به افق روشن گام برداشت؛ باید سیاست­های کلی نظام را به سیاست‌های قطعی دولت یازدهم تبدیل کرد؛ باید گفتمان نظام، گفتمان دولت یازدهم باشد؛ آن هم در همه حوزه‌ها و با تکیه بر خرد جمعی و مدیریت مبنی بر علم و اخلاق و ظهور اخلاق سیاسی.

 

* در بحث استفاده از نخبگان و با توجه به اینکه شما سیزده سال به عنوان نایب رئیس مجلس بوده‌اید، آیا مجلس خودگرایی را رعایت کرده است؟ با توجه به این که در مجلس سابقه داشته که مصوبه ای در عرض 24 ساعت لغو شده، به نظر می­رسد که مجلس نتوانسته است آن طور که باید رأس باشد و نتیجه آن چیزی است که در سر سفره های مرم است.

 

آنچه می‌تواند ارکان استفاده شایسته از سرمایه‌های جمهوری اسلای را فراهم آورد، تعامل قوا با یکدیگر با تکیه بر علم و گفتمان همراه با اخلاق و خرد جمعی است. اگر این پدیده در سطح مطبوع رخ دهد، ما شاهد کارآمدی دولت و افزایش کارایی و کارآمدی مجلس خواهیم بود. باید بدنه دولت به طور جدی در اختیار مجلس باشد تا با گره گشایی به مردم کمک کند و این کار با تأمل حاصل می‌شود. بحث بعدی که به عقیده بسیاری از کار‌شناسان و حتی شمار بسیاری از نمایندگان مجلس مطرح است، بعد نظارتی مجلس است که عقیده دارند آنگونه که باید، مجلس نتوانسته در این حوزه موفق باشد و در این زمینه ضعیف عمل کرده است؛ چرا؟ 

 

به هر میزان هم افزایی بین دولت و مجلس بیشتر شود ـ چه در تصویب قوانین متقن و ناظر بر موضوعات و مشکلات واقعی و گره‌گشایی از آن و چه در بعد نظارت ـ در اجرای آن بهتر عمل خواهیم کرد. باید رئیس دولت دست مجلس را بفشارد و از این نهاد نظارتی بر حسن اجرای قانون استقبال نماید. پیرو این ثمره، التزام به قانون اساسی است. اگر رئیس دولت در اندیشه اجرای قانون است، باید از نظارت بر قانون استقبال کند؛ بنابراین، همه هوشمندان بر این تأکید دارند که شاهد هم‌افزایی بین قوا باشیم، نه شاهد چالش بین قوا.

* موضوع دیگری که مطرح است، بحث رسانه‌­هاست که به نظر می‌­رسد احمدی نژاد کمترین توجه را به رسانه‌ها داشته و در ‌این چند سال جز رسانه‌های دولتی، با هیچ رسانه داخلی دیگری مصاحبه نکرده‌اند، به نظر می‌رسد که این روند در دیگر قوا از جمله مجلس و قضاییه نیز هدایت کرده است. نظر شما در این باره چیست؟

 

رسانه‌های کشور ـ اعم از تصویری، چاپی، سایت‌‌ها و خبرگزاری‌ها ـ نقش بسیار مهمی در آگاهی مردم دارند و ما به این سطح از آگاهی نیازمندیم و نکته‌‌ای که باید گفت این است که رسانه‌ها در بازتاب مطالب صداقات کامل رعایت نمایند و با حاشیه‌ها متن را از صد‌ها منظر و نگاه عمومی پنهان نکنند و باید رسالت واقعی خود را با تعیین درست کارکرد و نقد منطقی آن‌ها در راستای ارتقای کارآمدی قرار دهند. 

 

بنده بر این باورم و در راستای کارهای سیاسی خود تا آنجا که حوصله و وقت اجازه داده، در خدمت رسانه‌ها بوده‌ام و به پرسش‌های آنان پاسخ داده‌ام. امیدواریم دولت یازدهم هم به رسانه‌ها درست عمل کند و به گونه‌ای که اصحاب رسانه اعتماد کنند و این اعتماد با صداقت و حسن تعامل و تبیین درست واقعیت‌ها به دست خواهد آمد. 

 

باید در همه حوزه‌‌ها نیز این گونه باشد؛ عالم هستی نماد خداوند است؛ حوزه هنر نیز باید به اندازه دیگر موارد مورد توجه قرار گیرد و صاحبان هنر و فکر و اندیشه در هر حوزه‌ای باید به بالا‌ترین سطح اعتماد برسند و باید رسانه‌ها با توصیه‌ها و نقدهای خود به مسئولان، باعث پیشرفت کشور شوند.

* آیا به نظر شما انتخابات آینده دو قطبی خواهد شد و اساساً چرا جامعه با رأی منفی به یک کاندیدا، رأی مثبت به کاندیدای دیگری می­‌دهد؟

 

امیدواریم که انتخابات پیش رو، صحنه باشکوهی از شرکت مردم و گروه‌ها باشد تا زمینه‌ساز افزایش اقتدار و کارایی نظام جمهوری اسلامی شود و به نظر من انتخابات چند قطبی خواهد بود.