حجه الاسلام والمسلمین سيد محمد حسن ابوترابي فرزند حضرت آيه ا... سيد عباس ابوترابي در سال 1332 در شهر مقدس قم و در خانوادهاي اهل تقوا و علم متولد شد. جد پدري ايشان حضرت آيه ا... حاج سيد ابوتراب ابوترابي قزويني شاگرد برجسته میرزا نایینی و عالم و مرجع طراز اول درميان مردم قزوين بودند. جد مادري ايشان حضرت آيه ا... حاج سيد محمد باقر علوي قزويني از مراجع عظيم الشان قم بودند که با دعوت حضرت آيه ا... العظمی حاج شيخ عبدالکريم حائری (موسس حوزه علميه قم) از قزوين به قم مشرف گرديده و يکی از ارکان مهم شکلگيری حوزه علميه قم محسوب میگردند. ایشان بعد از ارتحال حضرت آيه ا... شيخ عبدالکريم حائری در شمار يکی از مراجع اربعه, عهدهدار ادارۀ حوزه علميه گشت بطوريكه حضرت امام خميني ضمن اينکه از محضر درسشان استفاده مينمودند ارتباط بسيار نزديکی نیز با ايشان داشتند.
سيد محمد حسن ابوترابی از دوران كودكي در جوار برادر بزرگوارشان قرار گرفت و در آغازین سالهای تحصیلات ابتدایی همزمان با حضور سيد علياكبر ابوترابي در مدرسه نواب در ايام تابستان به مشهد مقدس عزيمت کرده و در اين رفت وآمدها با اساتید برجستۀ برادر از جمله حضرت آيه ا... حاج شيخ مجتبي قزويني و دیگر دوستان مبارز ايشان آشنا شد. وي در سال 1344به همراه برادر به نجف اشرف مشرف شده و درکنار ادامه تحصيل در مدرسه ايراني آن ديار, تحصيلات حوزوي را آغاز نمود. در این برهه ضمن آشنايي با چهرههاي سياسي حوزه علميه نجف بويژه آشنايي و ارتباط نزديك با فرزند بزرگوار حضرت امام خميني شهيد حاج آقا مصطفي در جريان فعاليتهاي سياسي قرار گرفت.
شركت در درس اخلاق و حكومت اسلامي حضرت امام از او مقلدی ارادتمند و انقلابی ساخت از این رو سيد محمد حسن به همراه برادر بزرگوارش ضمن شروع فعاليتهاي ضد رژيم پهلوي, اعلاميههاي امام خميني را كه در ضرورت دفاع از ملت فلسطين و عليه اسراييل غاصب بود؛ با طرحی ویژه از مرزهاي عراق؛ كويت و عربستان عبور داده تا در ايام حج به دست حجاج ازکشورهای مختلف برساند.
وی بعد از حدود 6 سال همزمان با تحولات سياسي كشور عراق پس از به قدرت رسيدن حكومت بعثي و تنگناهايي كه براي ايرانيان پيش آمد؛ به جنوب لبنان سفركرد و با شهيد بزرگوار دكتر مصطفی چمران ارتباط نزدیک یافت.
سپس براي ادامه تحصيلات به تهران مراجعت كرده و تا سال 1356 در محضر اساتید برجسته حضرات آقايان حاج مجتبي تهراني؛ تنكابني؛ فلسفي؛ مجتهدی تحصيلات خود را تا مرتبه خارج فقه و اصول ادامه داد. پس از آن به قم عزيمت نموده و از درس خارج فقه مراجع عظام حضرات آيات حاج شيخ هاشم آملي؛ فاضل لنكراني و بطور خاص حضرت آيه ا... العظمی بهجت كسب فيض نمود. و ارتباط و مراودات با ایشان تا پایان حیات پربرکت معظم له ادامه یافت ایشان در همان سال و همراه با ازمون سطح عالی حوزه وارد موسسه در راه حق شد و از محضر درس حضرات آیات مصباح یزدی و مظاهری استفاده کرد.
با اوجگيري مبارزات ملت ايران فعاليتهاي سياسي وي نيزبه شکل خاص در شهرهای قزوین و تهران گسترش يافت و به جهت سخنراني در مجلس يادبود شهيد حاج آقا مصطفي خميني در شهر قزوين تحت تعقيب ساواك قرار گرفت. ایشان در همين زمان از نزديك با شهيد آیت ا... دکتر بهشتي آشنا شد كه اين آشنايي و همكاري در تمامي زمينه ها تا هنگام شهادت دكتر بهشتي ادامه داشت.
حضور موثر در سازماندهي اجتماعات مردمي و راهپيماييهاي قزوين از جمله فعاليتهاي وي در دوره انقلاب است. تلاش ایشان در جلوگيري از توطئه مقابله ارتش و ملت كه ضمن تماس با پاريس و اخذ پيام امام در عدم تعرض به خانواده هاي نظامي و انتظامي همراه بود؛ باعث شد تا در حمله به پادگان لشكر 16 زرهي قزوين ضمن تسلط بر اوضاع, مدیریت پادگان را به نحوه مطلوب در اختیار بگیرد.
حجه الاسلام سيد محمد حسن ابوترابي كه پس از پيروزي انقلاب توانسته بود به همراه پرسنل لشكر 16 زرهي آرامش را به كردستان بازگرداند با فرمان حضرت امام به عنوان مسئول عقيدتي ـ سياسي وزارت دفاع به فعاليت پرداخت و در فضايي بسيار صميمي در كنار شهيدان بزرگي چون تيمسار فلاحي؛ تيمسار فكوري؛ و دكتر چمران كرارا در سختترين صحنههاي جبهههاي غرب و جنوب کشور شركت جدی و فعال داشت.
در همين دوره ضمن عزیمت به آلمان در جهت سازماندهی افسران جوان نظامی در حال تحصیل به منظور بازگشت آنان به کشور برای ارایه خدمات مهم علمی, مدیریتی و توسعه فناوری در تسلیحات نظامی کشور تلاش کرد. ارتباط قوی و موثر ایشان با آن جوانان مستعد که ذهنیت مناسبی از ایران بعد از انقلاب نداشتند موجب شد بسیاری از آنان به کشور بازگردند و به خدمت مشغول شوند.
وي سپس با اجازه حضرت امام مجددا براي ادامه تحصيل به قم بازگشت و در مدت اقامت در قم؛ براي ديدار با اعضاي اتحاديه انجمنهاي اسلامي دانشجويان به اروپا سفر كرده و با دانشجويان ايراني جلسات موثري برگزار نمود.
پس از بازگشت پیروزمندانه آزادگان سرافراز از بند اسارت رژيم بعثی و تشكيل ستاد آزادگان در کنار سید ازادگان حضرت حجت الاسلام و المسلمین سید علی اکبر ابوترابی تلاشي شبانه روزي را به عنوان قائم مقام وقت نماینده مقام معظم رهبری در امور آزادگان مصروف داشت و اين تلاش و پيگيري پس از ارتحال برادر براي خدمتگزاري به آزادگان با جديت ادامه يافت.
ابوترابي در سال 1372 به عنوان نماينده وليفقيه در دانشگاه بين المللي امام خميني (ره) برگزيده شد و موقعيت دانشگاه را با بكار بردن حداكثر نيروهاي متخصص بومي تثبيت كرد. وي پس از آن بخاطر موفقيت در این جایگاه و بعد از رخداد يك سلسله وقايع پيچيده در فضاي فرهنگي ـ سياسي دانشگاهها؛ به نهاد نمايندگي ولي فقيه در دانشگاه تهران آمد و در آنجا ضمن برقراري ارتباط تنگاتنگ و محبت آميز بين اساتيد و دانشجويان و تشكلهاي مختلف دانشجويي كه بعضا گرايشات سياسي متفاوتي داشتند منشا خدماتي شد كه به شهادت همگان خدماتي در اين مقياس از اهداف بلند انقلاب فرهنگی و وحدت حوزه و دانشگاه محسوب ميشود . وی در همین راستا زمینه ملاقات و دیدار صمیمانه برخی از اساتید, دانشجویان فعال و تشکلهای دانشگاهی را با رهبری معظم انقلاب مهیا مینمود.
همچنین در سال 1376با طرحی ابتكاري به تاسیس ستاد عمره دانشگاهیان همت گمارد و زمینه تشرف سالیانه هزاران استاد و دانشجو را به سرزمین وحی فراهم کرد که موجب شکل گیری موجی از فضای معنوی در بدنه دانشگاهها گردید. طرح های مهم موفق و تاثیر گذار فرهنگی همچون برگزاری اولین مراسم اعتکاف دانشگاهی ، تاسیس هیئات و حوزۀ علمیۀ دانشجویی، راه اندازی اردوهاي آموزشی و فرهنگی حدود یکهزار نفره كوثر و ایجاد حرکت جهاد علمی برای مناطق محروم در دانشگاه تهران از سایر دستاوردهای حضور ایشان در این مقطع است
در همین دوره و در جريان وقايع تلخ كوي دانشگاه منطقيترين وصادقانهترين حمايت را از قشر فرهيخته دانشگاهي بعمل آورد و عليرغم وجود خطرات جدي در شرايط بحراني درگيريهاي كوي دانشگاه بيپروا در جمع دانشجويان حاضر و براي استيفاي خواستههاي مشروع آنها نهايت همت را مصروف كرد و عليرغم همه سختيهاي موجود توانست از سويي از فتنهانگيزي دستهاي مرموزي كه براي اين حركت دانشجويان خوابهايي ديده بودند جلوگيري نموده و از سوي ديگر با پيگيري آزادي دانشجويان دستگير شده با درخواست كتبي از رهبر معظم انقلاب و نظر موافق ايشان نمونه ديگري از مديريت بحران با صبغۀ اسلامي را به منصۀ ظهور برساند. ایشان پیش از این نیز توانمندی خود را در مدیریت منازعات شکلگیری استان قزوین که موجب ایجاد شکاف و بحران گستردۀ اجتماعی شده بود نشان داده بودند.
ایشان پس از یک دهه حضور در مسئولیت نهاد دانشگاه تهران با حکم مقام معظم رهبری به عضويت شورای نمايندگان رهبری در دانشگاهها منصوب گرديد که اين مسئوليت تاکنون نيز ادامه دارد. ارتباط صمیمانه ایشان با اساتید برجستۀ دانشگاهی بویژه دانشگاه های تهران موجب شده است سالها پس از مسئولیت نهاد دانشگاه تهران کماکان جلسات تفسیر قران کریم گفتگوهای معنوی و معرفتی در کنار طرح مباحث تخصصی حول مسایل روزکشور با اساتید برجسته به صورت مداوم ادامه داشته باشد
حجه الاسلام والمسلمين سيد محمد حسن ابوترابي از سال 1378 برای سه دورۀ پیاپی ششم. هفتم و هشتم به عنوان منتخب مردم شریف قزوین در مجلس شورای اسلامی برگزیده شد و در طول این ادوار با تشكيل هسته مشورتي از زبدهترين اساتيد دانشگاهها توانست ضمن عضويت در كميسيون فرهنگ و آموزش مجلس در نطقهاي قبل از دستور و همچنين مذاكرات صحن علني با ارئۀ تحلیلها و نطقهای منطقي و مستدل نقش برجستهاي در تصويب قوانين ايفا نمايد و اين مسئله امري است كه مورد اتفاق نظر تمامي نمايندگان ادوار مختلف از هرنوع گرايش فكري و حزبي بوده است.
و با توجه به توان مدیریتی مقبوليت سیاسی اجتماعی, و جايگاه برجسته معنوی که در بين منتخبين مردم داشتند در دوره های هفتم و هشتم به عنوان نايب رئيس مجلس شورای اسلامی انتخاب گرديده و همچنین در این دو دوره به عنوان نایب رئیس کمیسیون تلفیق بودجه سالانه و برنامه پنج ساله توسعه نقش محوری داشتهاند. تجربۀ طولانی و مطالعۀ عمیق ایشان در مسائل بودجه و مشکلات اقتصادی کلان کشور موجب شده است برای حل معضلات اقتصادی کشور برنامهای روشن و عزمی محکم داشته باشند.
همچنین در سال 1385 با ارايه پيشنهاد و ایفای نقش محوری در تشکيل مجمع مجالس آسيايی (APA) کوشید و ضمن برگزاری دو کنفرانس بين المللی مجمع مجالس آسيايی در تهران در سالهای 1385 و 1386 از سوی نمايندگان بیش از 40 پارلمان آسیایی به عنوان رئيس شورای اجرايی مجمع برگزیده شد و در این راستا با اعلام دبيرخانه ثابت در تهران یکی از دستاوردهای مهم بينالمللی پارلمانی جمهوری اسلامی ایران را رقم زد. وی سپس در انتخابات اخیر نهمین دوره مجلس شورای اسلامی با رای بالا به عنوان منتخب مردم شریف تهران برگزیده شده و مجددا با رای قاطع منتخبین ملت به عنوان نایب رئیس اول خانه ملت انتخاب گردید ودر کنار ان ریاست هیات تازه تاسیس نظارت بر رفتار نمایندگان را عهده دار شد
وی از سال 1385 در جایگاه امامت جمعه موقت قزوین انجام وظیفه می نماید. همچنین در سال 1385 به عضویت شورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز تهران درآمد و در سال 1389 نیز به عنوان عضو شورای مدیریت حوزههای علمیه استان تهران منصوب شد. ایشان پس از رحلت پدر بزرگوارشان با حکم مستقیم مقام معظم رهبری تولیت و مدیریت مسجد و, حوزۀ علمیه امام حسین ع تهران راعهده دار گردید و در این پایگاه ضمن ارتباط مداوم با اقشار مختلف مردم , خدمت مستمر به محرومین وجهه ی همت ایشان بوده است
حجهالاسلام و المسلمین ابوترابی در سال 1390 با حکم مهم رهبر معظم انقلاب اسلامی به عضویت هیات عالی حل اختلاف و تنظیم روابط قوای سه گانه منصوب گردیدند. نقش ایشان برای ایجاد تفاهم و توافق بین قوا بر کسی از نخبگان ملت پوشیده نیست نهادينه شدن فرهنگ تعامل سازنده با دولت و ساير ارکان نظام برای پيشرفت امور کشور از اصلیترين دستاوردهای دورههای مسوولیت ایشان در مجلس بوده است
مسوولیتهای سابق حجه الاسلام و المسلمین ابوترابی
- مسئول عقیدتی سیاسی وزارت دفاع با نظر حضرت امام (ره)
- نماینده مقام معظم رهبری در دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)
- نماینده مردم شریف قزوین در دوره ششم، هفتم و هشتم مجلس شورای اسلامی
- نماینده مقام معظم رهبری در دانشگاه تهران
- نایب رئیس مجلس شورای اسلامی در دوره های هفتم، هشتم
- نایب رئیس کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی در دوره های هفتم و هشتم
- عضو شوراي مركزي جبهه متحد اصولگرايان در انتخابات مجالس هشتم و نهم
مسئولیتهای فعلی حجهالاسلام و المسلمین ابوترابی
- عضو شورای نمایندگان مقام معظم رهبری در دانشگاهها
- نماینده مردم شریف تهران در دوره نهم مجلس شورای اسلامی
- نایب رئیس مجلس شورای اسلامی در دورۀ نهم
- ریاست هیئت نظارت بر رفتار نمایندگان در دوره نهم
- عضو شوراي مركزي جامعهي روحانيت مبارز (1385)
- امامت جمعه موقت قزوین
- رئیس شورای اجرایی مجمع مجالس آسیایی
- عضو شورای عالی حوزه های علمیه استان تهران
- عضو هیئت عالی حل اختلاف و تنظیم روابط قوای سه گانه با حکم مقام معظم رهبری (1390)